Porta štiti patrijarhe

Sa puta u Carigrad doneo je Panegirik za svoje duhovno čedo, đaka Dionisija. Pronašao je Četvorojevanđelje koje je bilo oteto od Patrijaršije, otkupio ga i vratio.

Okružio se umnim arhijerejima, a sveštenike i monahe podsticao da putuju i obrazuju se, štampaju knjige. Tri godine pred smrt, posle koje je proglašen svecem, Makarije je 1571. tron patrijarha prepustio svom sinovcu Antoniju Sokoloviću.

Ovaj patrijarh, koji je bio zapamćen i kao daroviti slikar, umro je posle svega četiri godine službe.

Nasledio ga je rođak Gerasim, koji je, kao i ostali pripadnici moćnih Sokolovića, održavao dobre odnose sa portom u Carigradu.

Oko 1587. nasledio ga je Savatije Sokolović, zahumsko-hercegovački mitropolit i ktitor manastira Pive.

Dok je turska država proživljavala najslavnije dane, šireći se na sve strane, porta i srpski poglavari su živeli u saglasju. Kraj "medenog meseca" obeležila je pobuna Srba u Banatu.

Vinovnici su, navodno, klicali ime Svetog Save. Zapisi kažu da je temišvarski paša tada vršačkog vladiku "odro na meh", a posle poraza, hrišćani su bežali u Erdelj, kod kneza Žigmunda Batorija.

Sveta stolica je tada, od kraja 16. veka, već nagovarala zapadne države da povedu krstaški rat protiv Turaka, a one su se trudile da na boj pokrenu žitelje Balkana, naročito ratoborne Srbe i Albance. U to doba patrijarh srpske crkve bio je okretni i hrabri Jovan Kantul.