I to je (bio) Balkan: Neredi na sahrani

Ovaj slavni poglavar srpske crkve odigrao još jednu ključnu ulogu. Pomogao je Milutinovom sinu Stefanu, koga je otac posle jedne pobune oslepeo i prognao u Carigrad, da se vrati u Srbiju. Iako je Milutin stalno menjao odluku o nasledniku, Danilo je naslutio budućeg kralja.

Stari kralj je umro u Nerodimlju 1321, a neredi su nastali već na sahrani. U borbama su se najviše isticali Milutinov stariji sin Konstatin i njegov sinovac Vladislav, a pobedio je onaj na koga se najmanje računalo, Stefan poznat kao Dečanski. Izgleda da njegovo oslepljivanje ipak nije bilo uspešno izvršeno.

Uz podršku novog kralja, Danilo je 1324. postao 11. srpski arhiepiskop. Trudeći se da Srbe privede veri, gradio je crkve i u najmanjem mestu. Ako nije bio na skelama sa graditeljima i freskopiscima, nalazili bi ga u polju, gde je sa seljacima sadio vinograde i voćke.

Ako ga ne bi našli u biblioteci, gde je sa kaluđerima pisao žitija srpskih vladara i arhiepiskopa, onda je boravio na dvoru, gde je vladaru pomagao u rešavanju važnih državnih pitanja. Bio je svedok srpske pobede nad Bugarima na Velbuždu 1330, kojom je utvrđena premoć Srbije nad susedima, ali je, sa tugom koju je smeo samo da nagovesti, prisustvovao i novom sukobu oca sa sinom, ovoga puta Dečanskog sa Stefanom Dušanom.

Sledeći vizantijsku devizu prema kojoj je svaka vlast od Boga, ma kako da je zadobijena, Danilo je 1331. za kralja krunisao onoga koji je vlastitog oca pogubio. Baš kao i ranije, i prvom srpskom caru je ovaj arhiepiskop bio blizak savetnik, naročito kada je Dušan, koristeći slabosti Vizantije, svom silom krenuo na Prilep, Ohrid, Strumicu, Kostur... Dušan je ratovao i na severu države sa ugarskim osvajačima.