MRĐA / MRĐEN

Šematizam Dabro-bosanske mitropolije Srpske pravoslavne crkve za 1882. godinu, među srpskim prezimenima u Bosni, Mrđe - pored Smoljane i Krnjeuše kod Petrovca, sa slavom Sv. Nikola - beleži u parohijama Bihać i Hrgar, Božići i Kostajnica, Dabar, Oštra Luka, Palanka i Hadrovci, Rujnica i Palančište, Rakeljić i Ključ. Mrđe u Bosanskoj Krajini slave Jovanjdan i Lazarevu subotu.

Mrđeni, porodice s prezimenom istog korena, locirani su uglavnom u selima na glamočkoj visoravni i slave Arhiđakona Stefana. Ovaj podatak upućuje na moguć put naseljavanja Mrđa u Krajinu. P. Rađenović, međutim, u delu "Bjelajsko Polje i Bravsko", kaže da su Mrđe u selu Smoljana došle iz Dalmacije.

Mrđe su, kao što je naveo g. Slavko, bile najjača familija, nastanjena u više zaselaka - na Tavani 24 domaćinstva i u Srednjoj Smoljani 24 kuće. Slave Nikoljdan. Najpre su došli oni u Srednjoj Smoljani, početkom 18. veka, iz Plavna u Dalmaciji, dok su se oni na Tavanima - iz Plastova kod Vrlike u Dalmaciji - najpre naselili u Palanci, pa onda u Smoljani, sredinom 18. veka.

Mrđe u okolini Petrovca, nastanjene u osam kuća u Krnjoj Jeli, doselili su se iz Dalmacije sredinom, neki izvori kažu početkom, 18. veka i slave Sv. Nikolu.

U oblasti oko Une postoji selo Mrđe za koje se, kao i za susedno Vidovo Selo, pripoveda da su ih osnovali Mrđa i Vid, bogati ljudi koji su sa svojim porodicama živeli od stada. Za njih kažu da su odvajkada bili na Zmijanju, ali doseljeni iz Dalmacije. To nam govori da je u pitanju prelazak s jedne na drugu stranu Une, zavisno od zahteva ili olakšica vlasti na jednoj ili drugoj strani granice.

M. Radeka u "Karlovačkom vladičanstvu" beleži Mrđe kao srpsku pravoslavnu porodicu sa samo jednom slavom - Sv. Nikola.

Našu tvrdnju da su Mrđe i Mrđeni isto, te da se radi samo o izvesnim seobama preko Une, potvrđuje i prezime Mrđen, sa slavom Sv. Nikola, u Žagroviću, koje je početkom Prvog svetskog rata imalo pet domaćinstava. Za njih se kaže da su se u u Dalmaciju doselili u 17. veku, iz Bosne.