Srbi beže u Mađare
Među njima nisu samo etnički Mađari, posle Albanaca najveća manjinska zajednica u Srbiji, već i mnogi Srbi. Iako u mađarskom konzulatu u Beogradu kažu da oni ne vode registar novih državljana po etničkom kriterijumu, nezvanična računica jeste da je nekoliko hiljada Srba podnelo zahtev za mađarskim državljanstvom. Ekonomski razlozi nesumnjivo dominiraju u ovim slučajevima s obzirom na to da je Mađarska članica EU i Šengenskog sporazuma.
Unosan biznisOsim rodoslovne vertikale, za državljanstvo je potrebno da kandidat ne predstavlja opasnost za javni red i nacionalnu bezbednost Mađarske, kao i poznavanje jezika na srednjem nivou. Zbog ovog poslednjeg uslova je procvetao novi biznis - otvaranja škola za mađarski, naročito u Vojvodini.
|
- Ljudi traže mađarski pasoš jer im on otvara put ka EU dok Srbija ne postane članica. To im donosi niz pogodnosti, između ostalog, imaće i veću prohodnost na tržištu rada u zemljama Unije - komentariše za "Vesti" Aleksandar Popov, direktor Centra za regionalizam iz Novog Sada.
Prema rezultatima poslednjeg popisa, u Srbiji živi 253.000 Mađara, dok je procena da 10 do 15 posto podnosilaca zahteva za dvojno mađarsko državljanstvo nije mađarske nacionalnosti. Njima je omogućeno da se kandiduju za državljanstvo Mađarske jer je 2011. godine počela da se primenjuje dodela državljanstvu po pojednostavljenom postupku koji je dao šansu ne samo entičkim Mađarima širom planete da dobiju mađarsko državljanstvo, već i onim građanima čiji su direktni preci rođeni na teritoriji nekadašnje Kraljevine Ugarske, odnosno na teritoriji nekadašnje Hortijeve fašističke Mađarske.
Za analitičara Dragomira Anđelković ovakav potez Budimpešte ima svoje objašnjenje.
- Mađarska je borcima Hortijeve vojske dala penzije, bez obzira na to da li su danas njeni državljani ili ne. Jednostavno, oni su državotvorna nacija, nacionalistička i nacija s velikom sposobnošću da asmilira druge narode. Mnogi veliki Mađari bili su poreklom Srbi, Slovaci, Rumuni... Ja na to ne gledam čudno, meni je problem što mi nismo solidarniji sa našim sunarodnicima van Srbije i što više ne pomažemo u ostvarivanju njihovih interesa - dodaje Anđelković.
Ako se mogu razumeti ljudi koji posežu za mađarskim pasošem iz ekonomske nužde, postavlja se pitanje šta je interes Budimpešte da na ovaj način povećava broj svojih državljana, čak i ako zna da neki od njih na Mađarsku nikada neće gledati kao na svoju drugu otadžbinu?
Za Aleksandra Popova potpuno je jasno da je jedan od motiva to što Mađarska želi da svoju dijasporu veže za matičnu državu.
- Mađarska od toga nema neku štetu jer niko od njih ne ostvaruje, recimo, pravo na penziju. Istovremeno, pokazuju da jednako tretiraju i one ljude koji nisu Mađari, a čiju su preci rođeni gde je nekada bilo njihovo državno prisustvo. Na drugoj strani, postoji taj trend da bivše imperije žele da budu prisutne na prostorima koji su u prošlosti bili pod njihovom vlašću. Pogledajte Tursku, ona i dalje ima uticaja na zemlje u kojima je nekada imala imperijalnog uticaja. Tako je i sa Austrijom, ljudi sa teritorije nekadašnje monarhije imaju mogućnost da studiraju u Austriji kao da su njeni građani. Sve te bivše imperije nastoje da zadrže na ovaj ili onaj način svoje prisustvo i uticaj - objašnjava Aleksandar Popov.
Sećanje na moćnu prošlostMađarski zakonodavac je precizirao da je za državljanstvo dovoljno da je direktan predak bio ugarski državljanin do 26. 07. 1921. godine, odnosno u periodu od 11. aprila 1941. do 20. januara 1945. Prvi interval obuhvata Kraljevinu Ugarsku i momenat kada joj je Trijanonskim sporazumom oduzeto dve trećine teritorije, dok se drugi odnosi na postojanje fašističke Mađarske u vreme Drugog svetskog rata koja je obuhvatala i dobar deo današnje Vojvodine! I dok u Srbiji uglavnom u ovakvim kriterijumima ne vide ništa sporno, u slovačkoj javnosti su na ovaj potez Budimpešte gledali kao na vid teritorijalne aspiracije susedne Mađarske. |
Prijavljuju se i kao Romi
Da ljudi u Srbiji iz koristi ne posežu samo za pasošem druge zemlje, već i da prelaze u druge nacije, pokazuje i podatak da se neki Srbi prijavljuju kao Romi.
- Nedavno sam saznao da se neki izjašnjavaju kao Romi, iako to nisu, jer na našem Univerzitetu postoji kvota za upis pripadnika ove manjine po kriterijumima pozitivne diskriminacije - dodaje Popov.
S našim pasošem lakše je u svetu
Kako objašnjavate zainteresovanosti Srba za mađarskim državljanstvom. Da li su samo ekonomski motivi u pitanju?
- Kod starije generacije se vidi da oni uglavnom iz emotivnih razloga traže državljanstvo, dok kod mlađe generacije zaista dominira mogućnost da se uz pomoć ovog državljanstva lakše snađu u svetu.
Da li osobe koje imaju vaše državljanstvo, ali žive u Srbiji imaju iste šanse za zaposlenje u državama EU, kao i kad se radi o stanovnicima Mađarske?
- Institucija državljanstva jeste jedna i nedeljiva, što znači da nema razlika između Mađara koji žive na teritoriji Mađarske i Mađara koji žive van njenih granica. Iz toga proizlazi da svi državljani Mađarske s potpuno istim šansama mogu da konkurišu za zaposlenje u inostranstvu.
Koliko je do sada podneto zahteva u svetu, a koliko je građana Srbije dobilo mađarsko državljanstvo?
Ambasada Mađarske u Srbiji raspolaže podacima koji se odnose na broj podnetih zahteva na teritoriji Srbije. Širom sveta je već oko 630.000 ljudi steklo mađarsko državljanstvo po pojednostavljenom postupku. Do sada je oko 120.000 građana Srbije steklo mađarsko državljanstvo. Oni su svoje zahteve predali uglavnom u Ambasadi Mađarske u Beogradu, u Generalnom konzulatu Mađarske u Subotici ili mađarskim nadležnim vlastima u Mađarskoj.
Šta je motiv mađarske države da liberalizuje uslove za sticanje državljanstva?
- Glavni razlog uspostavljanja ove pravne veze jeste jačanje odnosa među Mađarima, kao i njihovo jedinstvo.
Poznavanje jezikaU čemu se sastoje pooštreni kriterijumi za polaganje mađarskog jezika? |