Pametni lek za kancer
Profesor Nenad Filipović, vođa kragujevačkog tima, ukratko objašnjava kako funkcioniše ovaj spoj medicine i inženjerstva koja obične laike podseća na naučnu fantastiku i bar malo im približava efekte bioinženjeringa i kompjuterskih simulacija koje bi trebalo da uliju nadu teško obolelim osobama.
Korisna matematikaTijana Đukić sarađuje sa prof. dr Milošem Kojićem i Nenadom Filipovićem, koji joj je bio mentor. |
- Ova metoda se zasniva na tome da se lek za lečenje kancera ubacuje kroz krvotok, a smešten je u posebne nosače koji su napravljeni od silikonskih materijala. Nosači su veličine nanometra i prolaze kroz ćelijsku membranu. Uz te nosače ugrađeni su specijalni receptori koji prepoznaju ćelije raka. Kada je prepoznaju, lek se aktivira i počinje da deluje na kancerogenu ćeliju - kaže profesor Nenad Filipović.
U Sjedinjenim Američkim Državama već su urađeni eksperimenti u laboratorijama koji počivaju na ovoj metodi. Nakon toga uspešno su urađeni eksperimenti na životinjama, ali najvažnije je da je uspešno završeno i istraživanje na dobrovoljcima koji su teško oboleli od raka.
- Postignuto je da se lek pomoću ovih nosača ubacuje tačno na obolelo mesto. Lek deluje samo na obolele ćelije. Tako se izbegavaju loši efekti na zdrave ćelije i zato ga zovu pametni lek. To je zona najsavremenije tehnologije danas u medicini - navodi Filipović.
Profesor sa okupljenim timom radi za američki institut u prostorijama Inženjerskog fakulteta u Kragujevcu. Kompjuteri su uključeni 24 sata. Na monitorima mogu da se vide simulacije kako lek prolazi kroz krvne sudove, kako se medikament ubacuje i dolazi do obolelih ćelija. Angažovani su samo na osnovu stručnosti, predanosti nauci i bez ikakvih protekcija.
Jedna od doktoranata koji je u ovom prestižnom timu je Tijana Đukić, koja već sedam godina radi na ovom projektu. Ona je fakultet završila sa svim desetkama, ali nije htela i pored brojnih ponuda da ode u inostranstvo. Ostala je u Kragujevcu, jer i iz Šumadije može da bude u savremenim naučnim tokovima.
- I iz Srbije sarađujem sa najboljim svetskim stručnjacima. Ovo je nešto konkretno, korisno i vide se efekti. U razvoju nove metode za lečenje kancera pored stručnjaka iz Hjustona rade i timovi iz Italije, Nemačke, Francuske i Engleske - kaže Tijana, koja ima svega 24 godine.
Ova mlada Kragujevčanka govori pet stranih jezika. Razvoj metode na kojoj radi bio je i tema njenog master rada. Tada je prihvatila da dođe u Centar za bioinženjering u Kragujevcu.