Selo vojnika

Prvi su se tu naselili Srbi sa Potiske i Moriške granice, a za njima su pristigli i Nemci. Perlez je odmah postao vojno selo kome su pridodati Idvor, Farkaždin i Čenta.

Perleske porodice su bile velike, imale su, pokazuju poreske knjige tog doba, u proseku devet članova. Prve graničarske kuće bile su od naboja i pletera, a crkva od pletera, čime je bila bolja od one u susednom Šancu: ona je bila sagrađena od busenja.

Uoči 19. veka Perlez je već imao 345 graničarskih kuća, pravoslavnu i katoličku crkvu, svratište i četiri stana za oficire. Siga i Perlez su već uveliko bili spojeni, a između njih se nalazio park. Podignuta je i nova crkva, za pravoslavce i za katolike, i posvećena njihovoj zajedničkoj zaštitnici Uspenju Bogorodice.

Otvorena je škola, a podignute su i stražara, kafana, vojna mesara, ambar, opštinski magazin. Kao i svuda na granici, i ovde se radilo na ozelenjavanju naselja, a gajila se i svilena buba, pa su se u varoši negovali i dudovi.

U Perlezu je 1910. živelo više od 6.000 stanovnika, uglavnom Srba, Nemaca i Hrvata. Imali su poštu i telegraf, sreski sud i štedionicu, katastar, štednu zadrugu, ispostavu Pančevačke narodne banke i Južno-Mađarske privredne banke, parni mlin.

Od 1925. Perlez je povezan železnicom sa Titelom, Novim Sadom, Bečkerekom, potonjim Zrenjaninom i sa Pančevom, a već sledeće godine uvedena je i električna struja, ali se Perlez tek posle Drugog svetskog rata razvio u opštinu. Kasnije je ušao u sastav opštine Zrenjanin.

Ikonostas Uroša Predića   Najveća vrednost u perleškoj crkvi Uspenja Bogorodice je ikonostas Uroša Predića, rađen krajem 19. veka, od kada potiču i svodne ikone u ulju, rad Živka Petroviča, poznatog ikonopisca iz Zemuna. Unutrašnjost hrama, imitaciju mermera u ulju i okvire svodnih ikona, radili su majstori iz Bečeja i smatraju se remek delom te vrste. Ovaj hram je nadaleko poznat zbog umetničkih dela, pa ga svake godine poseti nekoliko stotina turista iz Srbije i inostranstva.