Zašto Srbi i Albanci biju bitku oko jezera Gazivode?

Kako Telegraf saznaje, Albanci su uporni da kompletno jezero, čije se tri četvrtine nalaze na teritoriji Srbije u opštinama Novi Pazar i Tutin, stave pod svoju kontrolu, dok se srpski pregovarači trude da jezero, brana i hidroelektrana Gazivode, koje su jedna od ključnih tački za snabdevanje Srba na Kosovu električnom energijom, budu pod kontrolom zajednice srpskih opština. Tačnije, da se novac od vode i struje sliva u kasu zajednice i opštine Zubin Potok.

Pročitajte još: 1. Kosovo: Nema razgovora o Gazivodama 2. Šiptarima i jezero Gazivode

Prvi potpredsednik Vlade Srbije Aleksandar Vučić kaže da su razgovori koji se vode u Briselu teški za Srbiju, ali i dodaje “da će dati sve od sebe da dođemo do rešenja“.

- Oni su želeli da jezero Gazivode pripadne njima. Mi smo nudili mešovite kompanije, nisu hteli da pristanu. Trafostanica Valač je, takođe, veliko pitanje. Mi smo i tu ponudili da napravimo mešovitu kompaniju, jer je to imovina Srbije, ali neka bude imovina zajedničkih opština, međutim, nije bilo razumevanja – kaže Vučić, i dodaje da oko toga neće biti popuštanja.

Izgradnjom brane Gazivode pre tri i po decenije raseljen je ceo Ibarski Kolašin, a čak 8.000 Srba moralo je, pošto su im potopljene kuće, imanja i sve što su imali, da se seli u Šumadiju. Jezero pokriva prostor od sela Gazivode kod Zubinog Potoka do Ribarića u opštini Tutin, akumulacija vode je oko 400 miliona kubika, a snaga hidroelektrane je 35 megavati.

Iz Prištine, s druge strane, pored Gazivoda planiraju da preuzmu i veliku trafostanicu Valač na Rogozni, koja trenutno pripada Elektromontaži Srbije i preko koje se sever Kosmeta iz Srbije, pravcem iz Novog Pazara, snabdeva električnom energijom.

Ministarka energetike Zorana Mihajlović kaže za Telegraf da zajednica srpskih opština mora da ima svoju kompaniju koja će se baviti snabdevanjem i distribucijom struje na severu Kosova i da su Gazivode ozbiljan problem s kojim se sreću srpski pregovarači u Briselu.

Priština, međutim, jasno stavlja do znanja Beogradu da se o imovini ne može pregovarati.

- Pitanje jezera Gazivode neće biti na stolu tokom razgovora, zato što je naša strana jasno stavila do znanja da se o imovini ne može razgovarati – kaže savetnik zamenice kosovskog premijera Edite Tahiri Dren Zeka, i dodaje da je to i stav Evropske unije.

Konačno, pojašnjenja radi: bez vode sa jezera Gazivode nemoguć je rad Termoelektrana u Obiliću. Sa Gazivoda se vodom snabdeva nekoliko opština na centralnom Kosovu, hidrosistemom Ibar-Lepenac voda sa Gazivoda koristi se i za navodnjavanje Metohije.

Zato je ovo jezero strateški važno za Srbiju.