Mali Zejtinlik kao memorijalni kompleks
Zahvaljujući inicijativi načelnika opštine Sokolac, Milovana Bjelice i Boračke organizacije ovog grada, vlasti u RS uveliko razmatraju predlog da se prostor Vojničkog groblja na kome je sahranjeno 1.100 vojnika i manastir Velikomučenika Georgija, poznatiji kao Sokolica - sa spiskom od oko 3.800 boraca, budu proglašeni jedinstvenim memorijalnim kompleksom u nadležnosti države.
"Zamolio sam mitropolita dabro-bosanskog Nikolaja da uputi dopis nadležnim institucijama kako bi se kompleks Mali Zejtinlik i manastir Sokolica postali Memorijalni centar, a čitav kompleks od posebnog značaja za RS. Ukoliko bi se narod Srpske pitao, onda bi ta ideja već zaživela, a ovako, sve je na volju političarima", kaže Bjelica, inicijator cele ideje.
Vojničko groblje na Sokolcu nastalo je 1995. godine, posle potpisivanja Dejtonskog sporazuma, kada je veći deo srpskog stanovništva u Sarajevu i okolini uplašen za svoju sudbinu odlučio da se iseli sa teritorije koja je pripala muslimanskoj federaciji. Ali, umesto da se brže-bolje pakuju i prebacuju svoju imovinu, većina stanovnika je spontano prvo počela da izmešta grobove svojih najmilijih.
"Tako smo i došli na ideju da od ove zaravni napravimo groblje, na koje će biti izmešteni posmrtni ostaci svih onih koji su ugradili sebe u Republiku Srpsku. Nas nekolicina smo to inicirali, a narod odmah prihvatio. Prvi kovčezi su počeli da stižu još pre Nove godine te '95, ali najviše ih je prebačeno januara sledeće, kada su sveštenici, u nedostatku vremena, i noću obavljali opela", priča Bjelica i dodaje da se i dalje odlično seća tih zimskih dana kada je zbog ekstremno niske temperature od minus 20 kompletna mehanizacija stala, a on bio prinuđen da preko lokalnih radio-stanica pozove u pomoć stanovništvo Sokoca.
"U samo par sati odazvalo se 300 ljudi koji su po celu noć kopali promrzlu zemlju kako bi ujutro sve bilo spremno za ljude koji su dolazili iz Sarajeva.
Danas, nepunih 15 godina kasnije, niko ne ostane ravnodušan kada se nađe na Vojničkom groblju. Beli kameni krstovi svedoče o onima, mahom pripadnicima Sarajevsko-romanijskog korpusa, koji su u stvaranje Srpske utkali svoje živote.
Momčilo Glišić, rodom iz Visokog, ratovao je na ilijačkom ratištu, a sada sa porodicom u Bijeljini, na Malom Zejtinliku ima desetak najbližih rođaka i ponosan je što se nalaze na istom mestu gde i drugi borci koji su pali za slobodu.
"Bar na ovaj način, tim ljudima je odata počast. Međutim, još bolje bi bilo da ovde budu sahranjeni ili barem zapisani i svi drugi koji su dali svoj život, ono najvrednije, za Srpsku", veli ovaj 47-godišnjak.
Za 29-godišnju Jelenu Janić iz Istočnog Sarajeva koja je na Malom Zejtinliku sahranila oca Slobodana, potpuno je nebitno pitanje hoće li neko ovaj memorijalni centar povezati sa onim u Srebrenici.
"Ne vidim kakve to veze ima, sem kod onih zluradih. Moj otac je poginuo 1994. godine u Goraždu da bismo ja, ali i sva ostala deca, bili slobodni. Ne vidim što bi smetalo da svi poginuli srpski borci dobiju memorijalni kompleks kao izraz zahvalnosti države koju su stvorili", kaže ova devojka.
Sokolica
Desetak kilometara od Malog Zejtinlika, u sklopu manastira Sokolica, nalazi se i nesvakidašnja crkva posvećena Svetom velikomučeniku Georgiju. Na njenim zidovima, umesto fresaka, nalaze se mermerne ploče sa ispisanim imenima 4.000 poginulih srpskih boraca, ali i solunskih dobrovoljaca, pripadnika Mlade Bosne, srpskih hajduka, zbog čega su ova crkva i ovaj manastir postali nezaobilazno mesto hodočašća, ali i nezaobilazan deo budućeg Memorijalnog centra.
Gradnja još jedne kapele
Na Vojničkom groblju se nalazi crkva Svete Petke, opštinari Sokoca planiraju izgradnju još jedne kapele, a Milovan Bjelica kaže da su istovetan izgled belih krstova preuzeli sa groblja srpskih boraca Zejtinlik kod Soluna.
|