Srbi u Dalmaciji uplašeni od pravoslavlja po Paveliću

Davanje Aleksandru Ivanovu, poreklom Bugarinu, uloge sveštenika HPZ, što je zvanično ime ove paracrkve, nastavak je višegodišnjeg delovanja ove izrazito antisrpske i proustaške organizacije u Hrvatskoj. To je obnavljanje pokušaja da se stvori tzv. Hrvatska pravoslavna crkva, a koju je 1942. godine osnovao Ante Pavelić.

Pavelić "Utemeljitelj" Iza Hrvatske pravoslavne zajednice, zajedno sa manjom grupom istomišljenika, stoji kontroverzni hrvatski akademik Ivo Matanović, poznat po agresivnim proustaškim i antisrpskim stavovima. Rad udruženja temelji se na "tekovinama" politikantske i nekanonske "pravoslavne crkve" koju je za svoje potrebe stvorila NDH, a na čije čelo je Pavelić ustoličio ruskog kaluđera Grigorija Maksimoviča Germogena, koji je posle oslobođenja osuđen i streljan kao izdajnik. Za stvaranje ideje "hrvatskog pravoslavlja" zaslužan je i Savić Marković Štedimlija, koji je za vreme rata uređivao biltene Hrvatske pravoslavne crkve. Pomoću ove kvazicrkve ustaška vlast je sprovodila politiku "pohrvaćenja" srpskog naroda u Hrvatskoj.

HPZ je osnovana u cilju okupljanja pravoslavnih vernika koji se navodno ne osećaju Srbima, a izrazito neprijateljski je postavljena protiv Srpske pravoslavne crkve koja ima kanonsku nadležnost na prostoru Hrvatske.

Preostali Srbi iz Zadra i Krajine nedavno su bili neprijatno iznenađeni plakatima kojima se "obaveštava pučanstvo Zadarske županije da je Udruga pravoslavnih vjernika ustoličila svog prvog svećenika".

Eparhija dalmatinska SPC je upozorila pravoslavne vernike da se čuvaju "lažne proustaške crkve", ali i pozvala vlasti u Hrvatskoj da zaštiti vernike i crkvene objekte eparhije.

- Ovo udruženje godinama unosi nemir među vernike u Dalmaciji, a sadašnja promocija tzv. sveštenika samo je nastavak tog delovanja - kaže za "Novosti" vladika dalmatinski Fotije. - Iako udruženje HPZ ima veoma malo "vernika", ideje koje ono zastupa veoma su opasne i direktno nas vraćaju u atmosferu NDH. Reč je o zlom projektu.

Episkop dalmatinski podseća na to da se eparhija u vreme osnivanja HPZ obraćala najvišim funkcionerima Hrvatske da ne dozvole ovu registraciju. Reč je, naime, o udruženju koje otvoreno zagovara ustaške, fašističke i genocidne ideje, protivne hrvatskom ustavu i normama evropskog demokratskog društva.

- Strah naroda i sveštenika je da će udruženje da vrši pritisak na vernike, koji su ionako na velikim iskušenjima - kaže Fotije.

Trenutak u kome sveštenik HPC počinje svoju misiju u Dalmaciji izuzetno je složen, jer se euforija zbog oslobađanja generala Gotovine i Markača nije stišala. Delovanje ovakvih organizacija preti da uruši krhki mir koji je teškom mukom uspostavljen. U Srpskom narodnom vijeću smatraju da je agitovanje ovog udruženja loš znak za odnose između dva naroda i dve crkve.

- Osnivanje tzv. Hrvatske pravoslavne zajednice i njeno delovanje suprotno je ekumenizmu, ali i politici uzajamnog priznavanja crkava i vernika - kaže Milorad Pupovac, predsednik SNVH. - Sve podseća na tragično razdoblje Drugog svetskog rata i NDH, koja je kao svoju službenu crkvu afirmisala - Hrvatsku pravoslavnu crkvu.