Izložba "Ljudski zoo vrtovi"

Modeli glava urođenika koji su izlagani na sajmovima širom Evrope kao životinje

 

Polugoli Afrikanci su terani da glođu kosti kako bi bili uverljiviji kao "ljudožderi" na sajmu u Francuskoj; deca američkih Indijanaca su prikazivana na vašarima; čitave porodice iz Azije i Južnog Pacifika su držane iza rešetkama u evropskim zoo vrtovima; pripadnici plemena Zulu su morali da plešu na podijumima širom Londona. Takva je bila sudbina podanika evropskih kolonija - sve do 1958. godine!

Izložba "Ljudski zoo vrtovi: original divljaštva", koju je priredio bivši fudbaler Lilijan Tiram, prati vreme od kada je Kristofer Kolumbo izložio šestoro Indijanaca u Španskom kraljevskom sudu 1492. godine, što je kasnije postalo masovna zabava u 19. veku i početkom 20, piše londonski "Gardijan".

Lilijan Tiram, poznati bivši fudbaler, kustos je izložbe

 

Na milione gledalaca okupljalo se da gleda "divljake" u zološkim vrtovima, cirkusima, selima i "paradama nakaza" od Londona do Sent Luisa, od Barselone do Tokija. Ti "ljudski primerci" i "živi muzeji" koristili su kako kolonijalističkoj propagandi, tako i naučnim teroijama o takozvanim rasnim hijerarhijama.

Godine 1906. pigmej Ota Benga bio je izložen u kavezu za majmune u njujorškom zoološkom vrtu u Bronksu, što je izazvalo kontroverze - pre nego što je odveden u sirotiše za "crvenokošce". Kasnije je izvršio samoubistvo. Dlakava žena iz Laosa, poznata kao Krao, bila je izložena krajem 19. veka kao "karika koja nedostaje" između čoveka i orangutana. Dečak Vilijem Henri Džonson, crnac iz SAD koji je rođen sa smanjenom glavom, otkupljen je od svojih roditelja kada je imao samo četiri godine. Izlagan je u dlakavom kostimu i teran da stenje.

Izložba prati sudbine oko 35.000 ljudi

 

- Morate imati hrabrosti da kažete da svako od nas ima predrasude, a predrasude imaju svoju istoriju. Izložba objašnjava pozadinu rasističkih ideja i strah od "drugih" koji je opstao do danas - kaže Tiram, koji je rođan na karipskom ostrvu Gvadalupe.

Izložba prati sudbine oko 35.000 ljudi koji su izlagani u zoološkim vrtovima. Među

njima su bili i preci poznatog fudbalera i Tiramovog saigrača Kristijana Karembea, koji su došli u Pariz iz Nove Kaledonije. Sebe su smatrali ambasadorima svog naroda, ali su zatočeni u kavezima u Parizu, a kasnije i u Nemačkoj, gde su predstavljani kao "ljudožderi".

Postavka je izložena u pariskom muzeju De ke branli, posvećenom nekada kolonizovanim kulturama.