Recept Ilije Garašanina

Spas je video u savezu balkanskih zemalja u koji je trebalo da uđu još i Hrvati, ali i Mađari, koji su već pobunama pokazali da im je teskobno u savezu sa Austrijom. Svoju teoriju je Garašanin zasnovao na svom čuvenom delu "Načertanije" i na tri političke tačke. Pre svega, da bi ideja o Srpskoj Vojvodini, koju su prekosavski Srbi pokušali da ostvare još tokom mađarske bune 1848, mogla da se ostvari.

Budući da je bio francuski đak, a kasnije diplomata sa jakim političkim vezama u Francuskoj, verovao je takođe da ta velesila ne želi da komanduje Balkanom, pa bi Srbija u Francuskoj trebalo da potraži jaka leđa, a ne kao do sada, da se vrti između Austrije i Rusije.

Rusiju, na koju se oslanjao knez Mihailo Obrenović, njegov ministar spoljnih dela Garašanin video je samo kao nužnu i privremenu saveznicu, i to pre svega protiv austrijskog uticaja i turske zloupotrebe vlasti u Srbiji, a ne u borbi za oslobođenje. Rušenje Otomanskog carstva je u to doba bilo glavni cilj ruske politike.

Međutim, zapadne zemlje, koje su bile spremne da štite Tursku od Rusije, nisu bile spremne da zaštite i hrišćane sa Istoka od Turske. Tako je Rusija bila jedina velesila koja je mogla da ubedi Zapad da je i za njega dobro da ukine tursko ropstvo nad hrišćanima.

Garašaninova ideja o balkanskom savezu je Petrogradu u to doba bila više nego dobrodošla, ali se dogodilo upravo ono što je ovaj političar želeo da izbegne - umesto da savez postane brana ruskom ustoličavanju u Evropi, on je postao upravo alatka ruske politike prema balkanskim zemljama i evropskim velikim silama.