BAJIĆ

Čudi me da tako prelepo prezime kao što je Ozgorastović samo tako nestane i da ga ne očuva bar jedan njen izdanak od razgranate familije...", piše nam naš čitalac, inače inače predsednik Udruženja za očuvanje i negovanje srpske tradicije "Zvuci s' kamena", Novi Sad.

Da je pažljivije proučio raniji prilog porodici prezimena Bajić kao i nešto kasniji o Jekićima, čitalac je morao uočiti da smo o "plemenu", stručnom etnološkom terminologijom preciznije rečeno: familiji Ozgorastović - pisali oslanjajući se na dva autora: Milana Karanovića ("Pounje u Bosanskoj Krajini") i Petra Rađenovića ("Unac"), a oni pozivajući se na predanje koje je u jednom članku 1888. objavio seoski sveštenik Obrad Banjac. P. Rađenović doslovno ovako navodi taj tekst: "... Po pripovijedanju koje su naši stari slušali od svojih starijih, samo se jedno pleme doselilo, od vajkada, t. j. od ono doba kada su naši stari Srbi doselili iz Hercegovine, koje se zvalo Ozgorastovići. U ovome plemenu bio je jedan najstariji kućni starješina imenom Radan..."

Ozgorastoviće, međutim, ne spominju ni J. Dedijer ni R. Milićević, što možemo da tumačimo na više načina. Ili je ova familija ipak samo "folklorna" tvorevina o jednoj polumitskoj grupi porodica stvarno poetskog, egzotičnog prezimena, ili se, pak, razrodila na posebne porodice koje su uzele nova prezimena, a možda se, zaista, i veoma davno iselila odnosno, kako to mnogi istraživači konstatuju bez imalo sentimentalnosti - jednostavno izumrla, i u svakom slučaju, tokom vekova je zaboravljena... 

Koliko se zna o društvenom životu Srba i Slovena najstarijih vremena, oni su bili udruženi u plemena koja se sami imenovali ili su prihvatali nazive koje su im nametnuli susedi. Dolaskom na Balkan, u novim državno-političkim okolnostima neka plemena su se stopila u srpski (ili i hrvatski) narod a neka pomešala se, u međuvremenu, poluhelenizovanim pa poluromanizovanim, najstarijim srpskim naseljenicima jugoistočne Evrope koji, kao nomadski stočari, nisu imali plemenske organizacije.

U doba srednjovekovnih država razvijenog feudalizma - jedino su plemenska imena mogla ostati u sećanju potomaka, da bi se, dolaskom Turaka ili obnovila ili stvorila nova. A u međuvremenu, stotine prezimena manjih plemena i većih familija nepovratno su zaboravljena odnosno sačuvana, eventualno, samo u kakvim starim ispravama...