Arapi ojadili "Istočno partnerstvo"
U tišini, gotovo u tajnosti, premijer Mađarske, zemlje presedavajuće EU Viktor Orban, otkazao je samit "Istočno partnerstvo", drugi susret najistaknutijih lidera zemalja evropskog zapada i lidera niza država stvorenih na prostoru bivšeg SSSR-a, zbog činjenice da ni jedan od istaknutih političara zapada nije pozitivno odgovorio na poziv domaćina da uzme učešhe na ovom skupu!
Najveće razočarenje domaćinima priredila je nemačka kancelarka Angela Merkel koja se, do sada, najenergičnije, zalagala za ovaj oblik zapadno-istočne komunikacije, odnosno povećanje uticaja EU u nizu država stvorenih na prostoru nekadašnjeg "sovjetskog carstva".
Inače, projektu "Istočno partnerstvo", utemeljenog 2008. godine u Pragu, veliki značaj davale su gotovo sve članice EU, uz primetno nezadovoljstvo političara Rusije, kojima se ovo "koketiranje" sa njihovim prvim susedima iz bivše zajedničke, mamutske, federacije nije mnogo dopalo!
Kroz "Istočno partnerstvo" EU je planirala da potpiše dogovor o slobodnoj trgovini i bezviznom režimu sa Ukrajinom, Belorusijom, Jermenijom, Azerbejdžanom, Moldavijom i Gruzijom, čime bi željeno partnerstvo dobilo konkretne, obostrano korisne, obavezujuće, sadržaje.
Otkazivanje učešća najuticajnijih lidera zapada na samitu u Mađarskoj, nije, naravno, posledica zamerki Rusije, već pre svega, aktuelnog događanja na severu Afrike, odnosno njhovog većeg interesa da učestvuju u praćenju i rešavanju krize u arapskom svetu, nego u razgovorima o potrebi uže saradnje Evropske unije i država sa pomenutog istočnog prostora.
Uz to je Nikola Sarkozi, "kao za inat" za 27. maj, na isti dan kada je u blizini Budimpešte, u dvorcu legendarne carice Sisi, zakazan samit "Istočno partnerstvo", zakazao samit grupe G8, koji će po svemu sudeći, imati na dnevnom redu, pre svega, arapsku krizu.
Krah samita ili celog, partnerskog projekta
Posmatrači, pored činjenice da su nepredviđeni afrički događaji odvukli pažnju mnogih političara u svetu, uzroke traže i u događanjima u zemljama članicama "Istočnog partnerstva" koji su, u dobroj meri, sami za sebe, umanjili interes zapadnih političara za negovanje "bliskih odnosa" sa tim, istočnim partnerima.
Tu se, pre svega, misli na Belorusiju koju je EU nameravala materijalno pomoći da ublaži posledice ekonomske krize i pružila ruku saradnje diktatoru Aleksandru Lukašenku, koji je obećao da će otvoriti proces demokratizacije zemlje. Umesto toga on je učvrstio svoju autokratsku poziciju, pohapsio svoje političke konkurente i optužio nekoliko zemalja EU za pokušaj državnog udara. Usledila je zabrana ulaska Lukašenka na prostor EU, tako da beloruski lider, bez vize, ne bi ni mogao prisustvovati skupu u Mađarskoj.
U naftom bogatom Azerbejdžanu vlast sve više učvršćuje "predsednička dinastija" Alijevih, vlasti u Jermeniji drže u zatvoru čitav niz opozicionara, Ukrajina se dolaskom predsednika Janukoviča na čelo zemlje sasvim okrenula Moskvi, dok Gruzija i Moldavija, najzainteresovanije za učešće u projektu "Istočnog partnerstva" imaju tu "sreću" da na dobrom delu njihove teritorije dominiraju režimi slepo odani Kremlju.
Otkazivanje samita najteže je palo Budimpešti, odnosno premijeru Viktoru Orbanu koji je približavanje EU pomenutim istočnim zemljama, svrstao među prioritete mađarskog presedavanja asocijacijom.
Od označenih prioritetnih zadataka do kraja mandata, kada će, narednog juna, njihovu presedavajuću ulogu preuzeti Poljska, preostale su mu aktivnosti vezane za dalje približavanje zemalja zapadnog Balkana, pre svega Srbije, Evropskoj uniji i unapređenje položaja Roma na evropskom prostoru.