TRKULJA

U Bosni, Trkulja sa ovom slavom ima u Agićima i Božićima, Vlaškovcima (Dubica), Bistrici, Boškovićima, Gomionici, Javoranima, Laktašima i Mahovljanima (Banjaluka), Bihaću i Hrgaru (Bihać), Bukovači (Petrovac), Mrkonjić Gradu, LJuvši i Volarima (Mrkonjić Grad), Glavicama (Glamoč), Grahovu i Crnom Lugu (Livno), u Kukuljama (Gradiška), Oštroj Luci, Starom Majdanu (Sanski Most) i u Sanskom Mostu, Prijedoru, te u Stroicama (Gerzovo) i Trnjinića Brijegu (Unac).
 

Jovanjdan slavi i jedna porodica u Rašinovcu, u Bjelajskom polju, doseljena iz Bukovače, početkom 20. veka. U Petrovcu, dve kuće, doseljene u istom periodu, jedni iz Bukovače, drugi iz Ličkog Petrovog Sela. U Bukovači ih je bilo dve kuće, u Budžaku, a doselili se u prvoj polovini 19. veka iz Grahova.
 

U Pounju ih ima u Malom Radiću, jedna kuća, doseljeni iz Mekinjara (Lika) posle okupacije. U Bihaću je jedna kuća iz Ličkog Petrovog Sela, u Glinici dve kuće, iz Kulen Vakufa, u selu Crnaji jedna kuća, takođe iz Mekinjara.
 

U Uncu su Trkulje "jedan rod" sa Čegarima i Agićima, od pre pet-šest kolena iz Berića kod Drniša. Zbog nemaštine i nedovoljno zemlje otišli su u Bosnu - Čegari na Podić, Agići i ogranak Jelići u Poljicu, a Trkulje - u Grahovo. Iz njihove priče - kaže Rađenović - nazire se da su starinom iz Hercegovine. Od Trkulja su ogranci Petkovići i Škorići.
 

U Livanjskom Polju, Trkulje su, kao i drugde, pravoslavni Srbi i to ijekavci. Do 90-ih godina živeli su u selima Grkovci i Crni Lug.
 

Prema predanju, tri brata u Grkovcima, inače starinom iz Ravnih Kotara, u neko vreme su se razdvojili - jedan ode u obližnje Marikovce, kod Bosanskog Grahova, drugi u Crni Lug, a treći, srednji, ostane u Grkovcima. Iz Grkovaca je još u 19. veku jedna grana familije otišla u Halapić, u Glamočkom polju. Trkulje u Crnom Lugu tvrde da su od Banjaluke. Svi, međutim, slave Sv. Jovana Krstitelja.
 

Prema "Plemenskom rječniku ličko-krbavske županije" Trkulja je u ovoj oblasti, oko Prvog svetskog rata, bilo u 25 kuća - u Dabru, Mekinjaru (Udbina), Gospiću, Kiku (Lovinac), Ličkom Petrovom Selu i Rebiću (Udbina). Beleži ih i Nakićenović u "Kninskoj krajini" - sedam kuća u Zvjerincu. Autor kaže da su zaostali od Napoleonove vojske u 18. veku. Slava je Sv. Jovan.
 

U "Leksiku prezimena SR Hrvatske" (iz 1976), Trkulje su zabeležene u mnogim opštinama.
 

Postoji i legenda - "Trkao se negdje u svatovima na pleće", pa ga prozovu Trkulja. Ali, pre će biti da je to simpatična porodična anegdota, da bi potisnula podrugljivi nadimak Trkulja, odnosno njegov prvobitni oblik - Potrkulja.

Nastao je jer su stalno u žurbi, a još i krakati - dugih i nogu i ruku. Javlja se i asocijacija na motku, pritku, kojom se nešto podupire - voćka kad prerodi, a kasnije konopac za prostiranje rublja. Naziva se i trklja, a u zapadnim srpskim krajevima trkulja. Naravno, oba tumačenja su manje epska od onog svatovskog.