NATO bombe i danas prete Srbiji
Iako je prošlo 12 godina od NATO bombardovanja, gotovo dve decenije od građanskih sukoba u bivšoj Jugoslaviji i 66 godina od kraja Drugog svetskog rata, njihova eksplozivna zaostavština još preti Srbiji.
Prema podacima Centra za razminiranje, 64 neeksplodirane avionske bombe-rakete Zapadne vojne alijanse nalaze na 44 lokacije u zemlji, na dubini i do 20 metara, kao i u mulju Save i Dunava.
Sektor za vanredne situacije MUP-a Srbije je takođe, prema dojavama građana, evidentirao još oko 50 lokacija na kojima treba obaviti izviđanja radi potvrđivanja prisustva avionskih bombi. U zoni srušenih mostova na Dunavu kod Novog Sada uklonjeno je šest avionskih bombi, kao i projektil iz bivše zgrade ambasade Kine u Novom Beogradu.
"Prema podacima Centra, osim u Prijedorskoj ulici na Zvezdari, u Beogradu nema drugih NATO bombi, uz indicije da se u Batajnici, u privatnom dvorištu, eventualno nalazi jedna. Ove procene se odnose na zemljište i objekte koje ne koristi vojska i policija", kažedirektor Centra za razminiranje Petar Mihajlović.
U 16 opština Srbije (bez Kosova i Metohije), od Niša i Kraljeva, do Preševa i Kuršumlije, još se nalaze ukopane kasetne bombe.
Do sada je utvrđeno da na području navedenih opština postoji 290 rizičnih mikrolokacija površine od oko 15 kilometara kvadratnih, a snimljeno je i 110 sumnjivih mikrolokacija površine od oko šest kilometara kvadratnih na kojima će biti obavljeno dodatno izviđanje.
Na minskoj mapi Srbije nalaze se protivpešadijske i protivtenkovske mine u pograničnom delu sa Hrvatskom, na površini od oko šest kilometara kvadratnih, a krajem prošle godine Centar je došao do saznanja da se uz administrativnu liniju sa Kosovom i Metohijom takođe nalaze razne vrste mina.
"Potencijalna opasnost vreba i u Đerdapskoj klisuri na Dunavu, u blizini Prahova. Još 1944. godine potopljeni su nemački ratni brodovi s velikom količinom protivbrodskih mina i drugih ubojitih sredstava. Na ovoj lokaciji je 2006. godine obavljeno izviđanje i utvrđeno je da su tu potopljena 22 ratna broda, a da se na četiri nalaze protivbrodske mine i druga neeksplodirana ubojita sredstva, koja predstavljaju stalnu opasnost za ljude i životnu sredinu i bitno otežavaju plovidbu brodova tim delom Dunava“, kaže Mihajlović.
On ističe da su problemi u vezi sa humanitarnim razminiranjem u Srbiji brojni i uslovljeni su specifičnostima "minske situacije” i nedostatkom novca za razminiranje.
Tako se cena čišćenja jednog metra kvadratnog zemljišta na kojem se nalazi kasetna municija kreće između 0,85 do 1,2 evra u zavisnosti od specifičnosti konkretne lokacije. Cena uklanjanja jednog avionskog projektila kreće se od 100.000 do 250.000 evra, dok cena izviđanja jednog kvadratnog metra na rekama, radi potvrđivanja ili odbacivanja sumnji o postojanju raketa, iznosi od pola do dva evra.
"Za ovu godinu, Centar je, kao državna institucija, izradio 15 projekata za razminiranje. Do sada je preko Međunarodne fondacije za razminiranje i pomoć žrtvama mina obezbeđeno oko 2,6 miliona dolara i oko 4,1 milion evra. Nijedan dolar ili evro donacija ne dolazi Centru, već donatori prihvataju naše projekte, oni biraju izvođače radova i uplaćuju im novac“, ukazuje Mihajlović.
Sumnja se da se nakon požara i eksplozije u vojnom magacinu u Paraćinu, oktobra 2006. godine, van vojnih objekata na površini od oko šest kilometara kvadratnih, nalaze razne vrste neeksplodiranih ubojitih sredstava.