Evo šta je Fidel Kastro zamerao Josipu Brozu

Uprkos korektnim odnosima koje su imali, Tito je nervirao Kastra koji mu je zamjerio raskošan način života, te zavisnost o beskrajnim užicima u hrani, piću, skupoj odjeći i beskrajnim zabavama. Mediji su pisali da je Kastro, koji se odijevao skromno kako bi pokazao bliskost sa radnicima i seljacima, smatrao da nije ispravno što se Tito ponaša kao da je “treći po redu nasljednik britanske kraljice”. Pored različitih pogleda na stil života, Kastro je Titu zamjerao što je na neki način izdao revoluciju prodavanjem oružja Fulgenciu Batisti. Inače, Batista je bio siva eminencija u razdoblju od 1933. do 1940. godine na Kubi. Od 1940. do 1944. bio je predsjednik, a drugi put se na vlast popeo kroz puč, vladavši od 1952. do 1959. godine.

Pored ovoga, analitičari navode da postoji još jedna razlog zbog kojeg dvojica lidera nisu bili pretjerano bliski. Naime, njihov odnos se može povezati s mentalitetima, jer je Tito bio stari revolucionar srednjoevropskog kova koji je imao potrebu za promocijom. To je ujedno i razlog zbog kojeg se Tito nikada nije odrekao svog nakita, skupih odijela i kompletnog luksuza koji ga je okruživao. Na drugoj strani, Kastro je bio klasničan latinoamerički revolucionar.

Zanimljiva je priča i o upoznavanju Broza i Kastra. Njih dvojica upoznali su se 1969. godine u zgradi Ujedinjenih nacija tako što je kubanski predsjednik prišao Titu kojeg je u tom trenutku izuzetno poštovao. Ubrzo nakon toga uslijedili su bilateralni sastanci na Brionima i u Havani. Jugoslavija i Kuba održale su dobre odnose uprkos tome što su Tito i Kastro imali različite stavove 1979. godine na Samitu nesvrstanih u Havani i to na pitanju odbrane izvornih načela nesvrstavanja. Pojedini analitičari smatraju da je neslaganje bilo iscenirano kako bi Jugoslavija dobila podršku SAD-a, a Kuba podršku Rusije. Ipak, Kastro je bio je jedan od rijetkih političara koji nije prisustvovao Titovoj sahrani.

Josip Broz Tito je svašta preživeo u životu, ali Kastra nije. Kastro je posle više bezuspešnih pokušaja uspeo da se konačno izbori za održavanje Konferencija na vrhu Pokreta nesvrstanih na Kubi 1979. godine. To je značilo da sledeće tri godine njemu pripada dužnost generalnog sekretara Pokreta i istupanja u njegovo ime. Te 1979., uoči Konferencije u Havani, bili su posve jasni Kastrovi pokušaji da Pokret nesvrstanih iz njegove izvorne vanblokovske pozicije priključi istočnom bloku i tako Brežnjevu i njegovim saveznicima osigura novi kiseonik. Tada je u štampi objavljen tekst u kom je Kastro nazvan Trojanskim konjem među nesvrstanima. To je izazvalo paniku u vrhu države jer je tekst izašao dan uoči dolaska Rafaela Rodrígueza, tada drugog čoveka kubanskog režima. Tito, inače nedisciplinovani dijabetičar, odložio je tada operaciju noge i ugradnju premosnice, da bi stigao da ode u Havanu i iskontrolisao situaciju. Tamo se još jednom istrošio nižući bilateralne susrete s ključnim državnicima. Tako je uspeo, mic po mic, da preuredi Rezoluciju.

U njoj i ostalim dokumentima pomrsio je račune Brežnjevu o čijoj je kesi, već dobrano načetoj u tada još Tarakijevu promoskovskom Avfganistanu, Kastro i te kako zavisio. Totalno iscrpljen tom labudovom pesmom svoje diplomatske veštine Tito se u septembru vratio, ugradnja bajpasa je zakasnila, u januaru 1980 otišla je noga, u maju i ostatak Tita. Preživio je svašta, ne i Kastra. Titova Jugoslavija skapavala je u agoniji još deset godina, totalno već na margini Pokreta nesvrstanih. Doduše, još jedna konferencija nesvrstanih održana je u Beogradu, dva meseca pre rušenja Berlinskog zida (pa su generalni sekretari u sledeće tri godine bili, redom, Janez Drnovšek, Stipe Mesić, Branko Kostić, Dobrica Ćosić, nasledio ih je Suharto, a sada je na toj dužnosti nekadašnji Rojsov kolega Nicolas Maduro, po politici bliži Kastru nego svom prethodniku Hugu Čavezu.