Ove dve greške Vučić ne može da oprosti Miloševiću

U polemičkom članku kroz istorijsku vertikalu razmatra se geonacionalno rasprostiranje Srba i njihovo pretvaranje u Hrvate. U centru istoriografske analize nalaze se austrijski popisi stanovništva iz 1847, odnosno 1850. koji egzaktno potvrđuju autorove teze o svesrpskom rasprostiranju u današnjim tzv. hrvatskim zemljama. Dok se srpska naučna i nenaučna istoriografija iznurivala nametnutim dilemama partizanske „narodne revolucije“ ili građanskog rata, odnosno pitanjima srpskog faš,izma ili antifa,šizma u Drugom svjetskom ratu, u velikoj mjeri ostala su van dometa srpske istoriografije nezaobilazna, esencijalna pitanja vezana za vjersko-nacionalno satiranje srpstva, odnosno za stvaranje i razvoj vjerskih nacija iz srpskog biološkog tkiva. Srpski istoričari rijetko su postavljali pitanja apsurdnosti formiranja vjerskih nacija koje danas dominiraju u postjugoslavenskim državnopravnim prekrajanjima granica. Zaboravljena pitanja etnografske ili geografske suštine hrvatstva, kojim su se nažalost u većoj mjeri bavili istoričari i filolozi 19. vijeka, ostala su u dobroj mjeri na marginama interesa srpske istoriografije u 20. vijeku. S druge strane, nametnuta je „istina“ zagrebačke istoriografske falsifikatorske škole o starini hrvatstva i velikom teritorijalnom opsegu tzv. hrvatskih zemalja. Mitološko hrvatstvo teško se zaboravljalo čak i među srpskim intelektualcima, akademicima, profesorima fakulteta i škola zahvaljujući utemeljenosti takve fantastične „istine“ preko školskih sistema građanske monarhističke i republikanske socijalističke Jugoslavije. Čak se i srpski nacionalisti ne mogu odreći mišljenja da je ipak prije 19. vijeka postojao nekakav malen hrvatski narod koji je nestao sa turskim osvajanjima ili, povodeći se za mišljenjima filologa, da su Hrvati samo čakavci iz Istre i Kvarnerskog primorja. Zapravo, istorija tzv. hrvatstva nastajala je na rimokatoličkim „svetim lažima“ – „Pseudo sancti Croatiae“, odnosno sistematski konstruisanim istorijskim falsifikatima koji su se stvarali u vatikanskim i bečko-zagrebačkim istoriografskim radionicama i koji su se vremenom iz duhovnog centra hrvatstva – Zagreba, proširivali na jugozapad, jug i istok. U dijelu srpske istoriografije i publicistike i dan danas pomen pojmova Srba rimokatolika i Srba islamske vjere izaziva podsmijeh i sažaljenje prema istoričaru, publicisti ili nacionalnom političaru koji su izgovorili ili napisali takve, za njih, nebulozne falsifikate. Na krajnje neprofesionalan i proizvoljan način anacionalni „naučnici“ humanističkih nauka često komentarišu pojmove „Velika Srbija", Srbi rimokatolici i Srbi islamske vjere. Separatizam okolnih slavenskih naroda, koji su proistekli iz srpskog narodnog bića i koji su nastali konvertirskim putem (rimokatoličenjem ili islamizacijom) ili putem Kominterninog projektovanja nacija (Crnogoraca, Muslimana, Makedonaca), posmatraju kao potpuno legitimnu, opravdanu borbu za ostvarenje Kominterninog načela „narodnog samoopredeljenja do otcepljenja“. Pri tom takvo pravo, po njima, ne važi za Srbe diljem bivših srpskih zemalja. Posljednjih petnaestak godina, u ratnom i poratnom dobu, u naučnoj i političkoj javnosti aktuelan je pojam tzv. Velike Srbije i s njim povezano pitanje teritorijalnog rasprostiranja Srba odnosno njihovih vjerskih antipoda – Hrvata. Upotreba, odnosno zloupotreba pojma „velikosrpstva“ od strane ključnih ideologija i politika mnogo je starijeg datuma i traje od kraja 19. vijeka pa do današnjih dana. Kraj 19. vijeka je upravo i vrijeme kada se počinje i stvarati i širiti pojam tzv. velikosrpstva. Tvorci tog pojma su Vatikan i habzburški državotvorci (legitimisti), da bi ga sa protokom vremena počeli eksploatisati, između dva svjetska rata, evropski revizionisti okupljeni oko faš,ističke Italije, Kominterna i komunisti, nacifa,šisti i u najnovije doba elita zapadne liberalne demokracije. „Velikosrpska“ krivica polazi od pisanog Garašaninovog famoznog Načertanija iz sredine 19. vijeka pa ide do Memoranduma srpskih akademika koji je „izvađen“ kao nedovršen nacionalni projekt iz fioke Akademijinog kancelarijskog stola.

Tokom 19. vijeka pojam „Velike Srbije“ nije se ni mogao stvarati pošto su prostori bivše Jugoslavije i većeg dijela Balkana bili uglavnom i naseljeni Srbima pravoslavne, rimokatoličke i islamske vjere. Dakle, u 19. vijeku današnje tzv. velikosrpstvo, gledano iz tadašnjeg narodnosnog brojčanog odnosa, bilo je realno stanje na prostorima jugoistoka Evrope zbog velike brojnosti i široke rasprostranjenosti Srba. U tom razdoblju Vatikan i habzburški austrijski državotvorci još su uvijek koristili nacionalni pojam ilirizma (natio illirica) vezujući ga za srpski (rascijanski) narod. Cilj moje naučne rasprave je da se činjenično (faktografski) prikaže stanje svesrpske rasprostranjenosti na prostorima jugoistoka Evrope i na taj način izvrši revizija prevaziđenih istoriografskih stereotipa o starini hrvatstva i ogromnom prostranstvu „hrvatskih zemalja“. Istočni Kranjci – sjeme oživljenog mita* Vatikan i Austrija u drugoj polovini 19. vijeka, uporedo sa pojmom ilirizma (ilirskih srpskih zemalja), počinju koristiti nacionalni pojam jugoslavenstva (Rački, Štrosmajer) iz svojih pragmatičnih ideoloških i političkih računa. U isto vrijeme u sve većoj mjeri se počinje koristiti, iz habzburških državotvornih i vatikanskih misijskih razloga, nov nacionalno-vjerski pojam rimokatoličkog hrvatstva. Dakle, stvara se novi nacionalitet od rimokatolika jugoistoka Evrope koji je imao misiju širenja rimske vjere i Austrijske carevine. Uvezenom (importovanom) hrvatstvu u srpskim zemljama (Istra, Primorje sa kvarnerskim otocima, Dalmacija sa otocima, Gorski kotar, Lika, Kordun, Banija, Slavonija, Srem, Bosna, Hercegovina, Crna Gora) prethodila je faza stvaranja i širenja hrvatstva u mitološkoj formi, u drugoj polovini 19. vijeka, od strane političara, biskupa, kanonika i istoričara, apologeta hrvatstva (koji su uglavnom bili stranog porijekla), i to u formi mitološkog Porfirogenitovog tzv. bijelog i crvenog dukljanskog hrvatstva.

Tadašnje teritorijalno područje Banske Hrvatske, središnjice iz koje se tokom 19. vijeka počelo širiti hrvatstvo, bilo je običan geografski pojam, narodnosno vrlo raznorodno sa prisustvom brojnih stranih naroda, dok su od južnoslavenskih naroda dominirali rimokatolici koji su počeli nositi hrvatsko ime i slovenski (slovenački) kajkavci. Srbi su živjeli i na području trožupanijske Banske Hrvatske, a brojčano su dominirali na ostalom južnoslavenskom prostoru skrivajući se pod raznim imenima (Iliri, Vlasi, uskoci, Morlaci, Slavonci, Bošnjaci, Hrvati, Raci, Rascijani itd.). U prilog navedenog treba istaći činjenicu da je nekolicina starijih germanskih autora iz 18. i 19. vijeka pojam ilirstva vezivala za srpski narod. 1. Pisalo se o mnogobrojnom ilirskom „rascijanskom" srpskom narodu rasijanom po cijelom Balkanu. Baron Bartnštajn, pored toga što je sredinom 18. vijeka pisao o „ilirskom rascijanskom narodu", pominjao je i Hrvate unijate i neunijate. Pošto su unijati mogli biti samo Srbi ili malobrojni pripadnici drugog pravoslavnog naroda, proizlazi da su Hrvati unijati i neunijati u stvari bili Srbi-grkokatolici (rimokatolici) i Srbi pravoslavni koji su živjeli na geografskom području trožupanijske (četverožupanijske) Banske Hrvatske. Akademik Slavko Gavrilović priređivač Bartnštajnove knjige, naziv Croati označava kao naziv za Krajiške Srbe u. 16. i 17. vijeku. 2. U prilog navedenih teza o opštoj rasprostranjenosti Srba treba istaći i činjenicu da su u 18. vijeku austrijski i njemački hroničari i pisci svjedočili da su Srbi živjeli s jedne i druge strane Velebita, dakle s kopnene i morske strane. Za morski kanal između Velebita i otoka Paga sve do prvih decenija 20. vijeka u upotrebi je bio venecijanski (mletački) naziv „morlački“, dakle srpski.

U skladu sa navedenim, slovenski filolog Jernej Kopitar u svojim radovima Hrvate nije tretirao kao poseban nacionalni pojam, ističući da je ime Hrvat sinonim za dio srpskog naciona naseljen na području geografske Hrvatske: „1. Poznato je da su Srbi, koje takođe nazivaju i Iliri i Hrvati i Dalmatinci, mlad i maštom obdaren narod. Ko je god ma jednu austrijsku graničarsku pukovniju video kad maršira, morao se o tom lično uveriti. Skoro svaka osoba zna napamet do stotinu najpoznatijih pesama. 2. Polovina je ove nacije grčke vere i njen klir neće propustiti nijedno sredstvo koje pomaže održanju ili čak i umnožavanju vernih ovčica i obratno: strašna je svaka stvar koja daje naslućivati opadanje broja tih ovčica. Kad je pod Marijom Terezijom prosvjećivanje prodrlo i među Ilire (Srbe – N. Ž.), bilo je prvo da oni počnu pisati mat,ernjim jezikom (1783). Grčki klir je zbog toga bio u dvostrukom strahu, jer se pobojao da će se porušiti onaj zid koji je on između svojih ovčica i latinske crkve bio podigao posebnim crkvenim jezikom. A mat,ernji jezik i grčkih i latinskih Ilira (Srba – N. Ž.) savršeno je jednak. Zbog toga taj klir i nastojava u korist crkvenog jezika, a protiv mat,ernjeg, kako bi što stalnije održao svoje ovčice odvojene od katoličkih (uz neporušenu dispoziciju u korist Rusa)". 3. Pitanjem broja i opsega slovenskih narodnosti slavisti su se, zbog slabe zainteresiranosti tadašnjih istoričara, bavili najviše tokom 19. vijeka. Kako je ocjenjivao pravnik i istoričar Lazo Kostić: „Njihovi rezultati se ne podudaraju, ima među njima dosta principijelnih razmimoilaženja, ali je za sve njih zajedničko da tzv. Hrvatima daju veoma mali teritorijalni prostor, a Srbima vrlo veliki“. Pojam Hrvata se ograničavao na samo jednu sasvim usko obilježenu „skupinu“ na području bivše Jugoslavije. Tako su češki slavisti priznavali kao Hrvate samo kajkavce dok su, s druge strane, Slovenci smatrali kajkavce za Slovence a Hrvate ograničavali na čakavce. Prema filolozima-slavistima, Srbi su bili mnogostruko brojniji od Hrvata i prostirali su se u velikom pojasu Balkana. 4. Lazo Kostić je zaključivao da „nema baš nijedne, ama bukvalno nijedne oblasti Jugoslavije koju su svi veliki slavisti XIX veka priznali kao nesumnjivo hrvatsku".

Slovenac Jernej Kopitar osporavao je čak Hrvatima kao naciji sam Zagreb sa okolinom. Kopitarovo stajalište najbolje se ogledalo u prepisci sa češkim jezuitom Josipom Dobrovskim iz 1810. godine. Kopitar je tvrdio da su se „provincijalni Hrvati“ (iz trožupanijske Banske Hrvatske – N. Ž.) tek posljednjih 200. godina počeli nazivati Hrvatima i to u smislu geografskog a ne etnografskog pojma. O tome Kopitar u jednom pismu iz 1810. piše Dobrovskom slijedeće: „Tek od Ferdinanda I (1503–1564) i Leopolda I (1640–1705) počeo je da se upotrebljava geografski naziv Hrvatske i s onu stranu Kupe... Slavonci su srpski naseljenici i govore ’kruh’ i ’brez’ mesto ’bez’, pravo kranjski“. U pismu od 1. februara 1810. Kopitar kaže: „Ja više vjerujem Truberu i Krčeliću nego Salagijusu što se tiče Hrvata, da naime sjeverno od Kupe u stvari nema genetskih nego samo geografskih Hrvata, a genetski to su samo Vendi (Slovenci). Nije dakle neistorijski kad Slovenci neće da budu Hrvati, već je to veritatis causa... Ja sam sigurno toliko pravedan prema Hrvatima kao Vaša Prečasnost prema Slovencima, ali pogrešan naziv vređa me (sablažnjava me): mi Slovenci ne treba da se zovemo Hrvati, nego oni sami treba da se zovu ono što su, tj. Slovenci... Kako uopšte dolaze. Zagrepčani ka hrvatskom poreklu. Ne dajmo se, dakle, zavarati administrativnom podelom zemalja i naziva...". Kopitar piše Dobrovskom 21. aprila 1810: „Ako su Dalmatinci Hrvati, qui certe sunt prema Konstantinu (Porfirogenitu – N. Ž.), a takođe Zagrepčani, otkud to dolazi da prvi, glavni Hrvati, srpski govore a poslednji ne govore?" 5. Slovenački „preporoditelj“ Jernej Kopitar (1780–1844) odbacio je, dakle, hrvatstvo štokavštine pošto je štokavski govor nazivao slavenosrpskim, a kasnije samo srpskim. Jezuita iz Češke Josip Dobrovski (1753–1829), „otac slavistike", smatrao je samo kajkavski dijalekt kao hrvatski, dok je „sve drugo za njega ilirski ili srpski jezik“. Idući tom analogijom Dobrovski je samo Hrvatsko zagorje i Sloveniju smatrao predjelom Hrvata, dok su „svuda drugo živjeli Srbi“. Dobrovski je panonske Hrvate dijelio na prave zagrebačke Slovence, ugarske Slovence i kranjske, štajerske i koruške. Po njemu, Dalmatinci su „napola Srbi (glagoljaši)“, dok su „ćiliričari čisti Srbi“. Za Dobrovskog Srbi su i Dubrovčani, Makedonci i Bosanci, dok su Kranjci, „bezjaci“ (Zagorci) i panonski Hrvati po porijeklu Hrvati. Dobrovski je poistovjećivao „dalmatinsko-ilirski“ jezik sa srpskim jezikom pa je do kraja života ostao pri gledištu da su Dalmatinci i po jeziku i po porijeklu uglavnom Srbi. 6. Najpoznatiji slavista druge polovine 19. vijeka, Franc Miklošić, u svojoj Uporednoj gramatici slovenskih naroda Hrvate je reducirao na sasvim mali i neznatan prostor jer je tvrdio da su svi štokavci Srbi, čakavci Hrvati a kajkavci Slovenci. U Uporednoj gramatici Miklošić je pisao o dva srpska dijalekta. (-e i -ije) i jednom hrvatskom (-i). Ikavštinu, dakle, uzimao je za karakteristično obilježje hrvatskog jezika, dok su ekavština i ijekavština dvije grupe srpskog jezika. Ipak je Miklošić s pravom tvrdio da nisu svi ikavci Hrvati-čakavci već da ima ikavaca koji čisto srpski govore i imaju istu narav i običaje. 7. Tu je prije svega mislio na ikavce štokavskog narječja sa područja Dalmacije, Primorja i Like. Za Dubrovnik Miklošić je govorio da do njega nikad nije dopirala čakavština i da je uvijek bio štokavski, dakle srpski.